دؤنگه یعنی پیچ

دؤنگه یعنی پیچ

تیر تیر، تاخ تاخ، تیر تیر، تاخ تاخ… بیراز ساغا بیراز سولا، شاق شاق، شوخ شوخ، شاق شاق، شوخ شوخ… دنیزده، آدادا، باليقچی‌لارادا تسکین آرایان یازار ییرغالایا ییرغالایا… آنجاق اؤنه.

اوچ گئجه‌لیک تعطیلین بیر ایکی گئجه‌سینی چیخمیشدیق باییرا، چیینیمیزده آدام‌باشی بیر کوله، ایچینده خیرتا-پیرت، اولسون بیر نئچه کیتاب. گئتمکله بئیین شیشی یاتاجاقدی قاییدیشداکی آیاق‌لاریمیزین شیشییله.

ایندی باخیرام بو دشتین یئنیش یوققوشونا،چال-چال یان-یووارینا، یئرله گؤیون آراسینی آییران داغ‌لار ایزینه. گؤی‌یاشیل داغ یاماجی، آلاقیرمیز دؤش-بره‌سی، گاهدان آغ گاهدان قارا قلّه‌سی وار، پنجره‌ده‌کی گؤرونتوده.

التحریرده بیری، ال آتدی قلبینه، باغیردی «انا، انا…» قان فیشقیردی، قان. تبریزده تانیمیشدیم، کتاب سرگی‌سینده بیر یولداشی، گؤندردییی بیتیکده بیتمیشدی زنگان کلمه‌سی. راستاکوچه‌یه وئرمیشدی بیر آلت‌یازی، تفسیر ائدیردی مفسر، یا یوروردو یورومچو، آراشدیریردی آراشماچی، یوخویدو بیر خودا.

اسین گلیر بیر آن، «قاپاقلان قیرپیمجا» دئییر «اویون… باخ اؤنده‌کی اویوق پوسوقدا یاتمیش آرزییا، سوس سوس، سوس بیرآز، شول ائت کؤکسونو چاپدیران چاپان‌لارا.» آغیرلانیر جهان، قیام ائدیر اوجان، آییر: «هارداسن او ایلک قیغیلجیم‌لار قیغیلجیمی؟»

تاراق تارق ائدیرکن گئدیر قاطار، و بیز الیمیزده‌کی سطیرلری یازیریق چؤلون یئلده رقصان بوغدا زمی‌لرینه. تؤروتگن بارماق‌لاریمیزلا جیزیق چکیریک ائورن سئیوانینا یاغان قاورام‌لار دامجی‌لارینا. بیردن چینلشیر وعده، دوشوروک جیزیغا و قارانلیقدا ایسلانیریق. اودون کؤزونده آراییریق شمس ایله مولانا گیزم‌لرینی، تیکوچله دؤیوروک بوتا، کرکی ایله یونوروق بیزیک. بیرلشدیریریک چلیشکیلی قورال‌لاری، قیریریق تنده‌کی بوخوولاری…

یاغیش یاغیب، چمن چیرتیب، آغاج آغاج مئشه اولوب، عدن آدلی بیر پوزوق اوچماق. آددیم آتیریق دمیر یولدا، دمیر باسیلیر دمیر اوسته، آغیر گئدیشله یول تاپیریق بوروخ بوروخ آلاتوران آلان‌لاردا. بیزلر آرار-دورماز، یاتار-یاتماز، گئدر-قالماز… نه آخداریر نه بولاجاق؟ نه تاپاجاق، تااپیناجاق؟

آرتیق، قاطار چاتیر بیر دؤنگه‌یه و باشی گیریر ایسته‌مزلره. پنجره‌دن باش قالدیریر بیزی آردییلا چکن چکیجی لوکوموتیو. گئتدیکجه، ایلان قیلیغینا گیرمیش جیزماقارالی قاطار سورکلیلییی چؤنور سولا ساری. بیزی اؤنه آپاران آراجین باشی گؤروکور. و بیزی اؤز آرخاسییلا دؤنگه‌یه چکیر. آرتیق دؤنگه اورتاسینداییق، پنجره‌دن دیشارییا باخدیقدا قاطارین آرخاسی دا گؤرونور، و بیز چکدیییمیز واگون‌لاری دا.

سانکی، بو بیزیم «اولایجیل باشلانغیج»‌‍یمیز دیر. بیر نئچه آن اؤنجه ایله تام دَییشمیش، چئوریلمیش، دؤنوشموش. یئنگی بیر بیز. ایچی بوش کوتله‌دن، سغیلمیش بیرئیدن. بیریجیک مندن بیر بیز. ایندییسه، چؤزولور حلب، آیریملانیر التحریر، اوخونور راستاکوچه، قازان چخیر گزییه فلورانسا، شیخ صفی ال اؤپور شمس تبریزه، اوزون‌حسن صاحب‌آباددا چیخارتمیش گزدیریر مارتانی. دیشلاماییر، ماحمید آییرد ائتمه‌ییر اوغوز ائلی‌نی، آتماییر قیراغا بیزلری.

قیریق-قیقریق بیر قاطار دیر دئییلن تاریخ، کیمی هارایا چکه‌جک بلیرسیز؛ آنجاق اؤنه. تاریخ  بیر اؤته‌کی اؤتمز اؤتمن دیر؛ محتملا بیر دامجی یاش سوزَرکن سولوق بنیزده، دینله‌ینده غریب‌قارداش یاووروسونون آناجیل ایستتمه‌سینده، او شیرین دیل تؤکمه‌سینده. بلکه‌ده همن بو دؤنگه دیر، اورتاسیندا دوروب باش-گؤتونو گؤردویوموز چاغین. تاریخ، گؤزلرینده گؤزوموز قالدیغی فرغانه‌لی دیر، دوداغیندا پمبه گولو آچارکن. شهرده ائولر قاباغیندا دوزولموش گولگز گوللو شمعدانی دیبچه‌‌لری دیر او، سپیلمیش بیر آفتاها سو غریبه‌لر یولونا.

سوروشسانیز «نه‌دیر او دؤنگه؟»، «همن بو چاغ دیر او.» و بیزده دؤنگه یعنی پیچ.

 

حامد لطفی

(بو یازی کاما درگی‌نین بیرینجی سایی‌سیندا یاییملانمیش دیر.)

NazimHikmetOrhanKemal

اورهان کمالا «سیز نثر آدامیسینیز! حیکایه یاز، رومان یاز!» ناظیم حیکمت

 ناظیم حیکمت اونا اؤز شعرلرینی اوخور، یوروم یاپماسی‌نی ایستر. بؤیله‌جه بیر سوره شعر صوحبتی ائدرلر. سونوندا، «سیزده، صنعت ایچین اییی قوماش وار، کسین. دمین شعرلرینیزه قارشی آرتیق خشین داورانمیشدیم. منی خوش گؤرون، صنعت قونولاریندا هئچ شاقام یوخ دور. سیزه بیر تکلیفده بولونماق ایستیرم. سیزینله یاخیندان ایلگیلنمک ایستیرم. یانی کولتورونوزله. اَوّلن فرانسیزجا، سونرا دیگر کولتور قونولاری اوزَرینده دوزنلی درس‌لر یاپاجاغیز. تحمّولونوز وارمی؟»

بو تکلیفی اوستاد قبول ائدر، چالیشمالارا باشلارلار. بیر گون قوغوشدا میزین اوزرینده رشیدین بیر رومان باشلانقیجی‌نی گؤرور. اوخور. آیاغیندا تاقونیالار قوشاراق آولویا چیخار. رشیده سولوق-سولوغا سورار، «سیزمی یازدینیز بونو؟» بابام چکینه‌رک، «اوَت،» دئیر. ناظیم حیکمت بؤیوک بیر جوشقویلا، «برادر، ندن بحث ائتمه‌دینیز بوندان. سیز نثر آدامیسینیز! حیکایه یاز، رومان یاز!» دئیه‌رک او گون بیر رومانچی‌نین دوغوشونون موژده‌سینی وئریر. «نه حیکایه‌دن خبریم واردی، حله نه ده گؤزو یاشلی، سولو رومان‌دان. منه فرانسیز، ایتالیان، روس حیکایه و رومانچی‌لاری‌نین کیتاب‌لارینی بولدوردو. اوخودوم. گرچکدن ده من دوزیازی آدامی ایدیم. بو سورعتله رئالیست یولو اؤزومه سئچدیم. حیکایه‌لر یازیردیم آرتیق. هم ده بؤیوک بیر جوشقونلوقلا. ناظیم حیکمت بوتون یازدیق‌لاری‌می صبرله دینلر، الَشدیری‌لرینی یاپاردی. قیسا سوره ایچینده چوخ بؤیوک بیر گلیشمه گؤستردییی‌می سؤیله‌دی.»

اورهان کمال / سس‌سیزلرین سسی – ایشیق اؤیوتچو

AnaYasa-Holand

آنایاسالار: 1 هولند قیراللیغی

هولند قيرالليغي 2002 آناياساسي

 

بؤلوم 1. تَمَل حاق‌لار[1]

مادّه[2] 1.

هولندده بولونان هرکس، ائشيد[3] دوروم‌لاردا ائشيد موعامله گؤرورلر. دين، حيات گؤروشو، پوليتيک أييليم[4]، عيرق[5]، جينسييّت و يا هر نه سببله اولورسا اولسون، آيريمجيليغا[6] ايذن وئريلمز.

مادّه 2.

هولند وطنداشليغي[7] قانونلا دوزنله‌نير[8].

يابانجي‌لارين (اؤلکه‌يه) گيره‌بيلمه‌لري[9] و چيخارتيلمالاري[10] قانونلا دوزنله‌نير.

اعاده[11] ساده‌جه آندلاشمايا دايانير. اعاده ايله ايلگيلي قورال‌لار قانونلا دوزنله‌نير.

قانونون سينيرلاديغي[12] حال‌لار ديشيندا، هرکسين اؤلکه‌ني ترک ائتمه‌يه حاقّي واردير.

مادّه 3.

بوتون هولند وطنداش‌لاري آيريم[13] ياپيلمادان قامو[14] خيدمت‌لرينده[15] گؤرَو آلابيليرلر[16].

Read More

هوندور قورباغا توکیونو قورتاریر

هوندور قورباغا توکیونو قورتاریر اؤیکوسونون اجزاسی

پلات[1]

15 فئبریه 1995ده، کاتاگیری، توکیوداکی بانک‌لاردان بیری‌نین اؤده‌نیلمه‌میش وام‌لار پئشینده اولان مامورو، آپارتمانینا گیردیکده هوندور بیر قورباغایلا راستلاشیر. قورباغا ادب-نزاکتله کاتاگیری‌نی گودمکده دیر، و کاتاگیری بو اولایی بیر اله-سالما کیمی حئساب ائدیر. هوندور قورباغا کاتاگیریدن عوذر دیله‌یه‌رک، اوتاقدا اونلار ایکی‌سیندن باشقا کیمسه اولمادی‌سینی سؤز وئریب، و بیر ضرورت اوزَره کاتاگیری‌نین ائوینه ایذن‌سیز گیرمه‌سینی سؤیله‌ییر. اونجا توکیونو بیر مصیبت داغیتماقدا دیر. شاشغینلیقدان دونوخموش کاتاگیری قورباغانین گرچک اولوب اولمادی‌سینی ریجا ائدیر، و قورباغا دووارلاری تیتره‌دن سسله قورولداماغا باشلاییر. قورباغا دئییر اوچ گون سونرا کوبه‌نی داغیدان دئپریمدن داها سرت بیر بؤیوک سیلکنتی توکیونو سیلکه‌له‌یه‌جک و 150.000دن آرتیق اینسان اؤلوب شهرین آلت‌یاپی‌سی بوتونلوکله داغیلاجاق. او دئییر، دئپریمین کانونو کاتاگیری چالیشان بانکین آلتیندا دیر و اونلار سیلکنتی باش وئرمه‌سین دئیه یئر آلتینا گئدیب قوردلا اؤلوم ساواشینا گیرمه‌لی دیرلر.

قورباغا آچیقلاییر، قورد چوخ هوندور بیر قورد دور و اون ایل‌لر دیر توکیونون آلتیندا یاتیب دیر. قورد اینجه سیلکنتی‌لری سوروب گیزلی بیر شیمیایی سورجله قیزغینلیغا چئویریر. قیزغینلیغی بیر دوزَجدن اوسته گئدندن سونرا اونو سیلکنتی کیمی بوشالدیر. قورباغا آرتیریر، قوردلا اونون آراسیندا شخصی بیر دوشمانلیق یوخ دور. کاتاگیری بو احوالاتی و سؤیلنتی‌لری اینانسا دا، آنجاق اونون الیندن نه گله‌بیلری دوشونور.

Read More

هاروکی موراکامی

یالنیز تبریزده دئییل توکیودا دا سیخیلیرام

هاروکی موارکامی‌نین یازی‌لارینی سورئالیسم، جادویی رئالیسم و گاهدان نیهیلیسم سبک‌لرینده یئر وئردیکده، اونون یازی‌لاریندا مودرن یاشامین سیخینتی‌لریلا اوزلشیریک. اونون اثرلری یالنیزلیق، غریبه‌لیک، سارسینتی، سس‌سیزلیک، هئچ بیر مادی سورونون اولمادیسیندا یاشامدان بئزگینلیک کیمی موضوع‌لاری ایچینه آلیر. موراکامی‌نی اوخودوقدا ژاپون توپلومونون اؤرتو آرخاسی گرچک اوزونو ده گؤروروک. ژاپون بیزیم کیمی گئری قالمیش اؤلکه‌لره سونی، پاناسونیک، توشیبا محصول‌لاریلا تانینیر و بوتون اؤنجول تکنولوژی‌لرین قایناغی، گله‌جک دونیانین اومودو کیمی گؤرونور. آنجاق او مودرن نماییشین آرخاسیندا، تایلند گزیسینده داش دوغان یائیسه قادین، اؤلکه‌نی زلزله‌دن قورتاران هوندور قورباغا، اوغلان دوستونا آغلار اَرلی قادین، ائوینی بوراخمیش آتانین ساحیلده اوت قالاغی، و بیر ایل اسپاگئتی یئین اینسان‌لار دا یاشاماقدا دیرلار.

موراکامی‌نین ایش میزی

موراکامی‌نین رومان‌لاری اؤیکولریندن داها اونلو اولدوغونا باخمایاراق، اونون فضالارینی تانیتدرماق ایچین اؤیکولریندن اؤرنک گتیریرم. اؤیکولرین انگیلترجه متن‌لرینه الیم چاتمادیقدا فارسجادان چئویردیم، «قوشماقدان دانیشاندا ندن دانیشیرام»ین تورکیه تورکجه‌سی‌نی تاپدیم و اورادان کؤچوردوم.


موراکامی‌نین نثری و فضاسیندان اؤرنک‌لر:

دوغوم گونو قیزجیغازی

او گون_ایرمینجی دوغوم گونو_ باشقا گون‌لره تای یئنه ده میزلرین باشینا گئچیب موشتری‌لردن سیفارش آلاجاقمیش ایدی. بوتون جمعه‌لری ایشلردی، آنجاق هرزاد او خاص گونون پیلَنی ایله قاباغا گئتسه‌یدی، گئجه‌نی مورخصلیک آلابیلردی. آراسیرا [پاره‌وقت] ایشله‌ین او بیری قیز شیفت‌لری‌نین دَییشمه سؤزونو وئرمیش دیر. کدو خوره‌یی‌نی سئرو ائتدیکده، آشپازباشی‌نین قیشقیریق‌لارینی دینله‌مک، ایرمینجی دوغوم گونونو قوتلاماغا یاخجی یول دئییلدی. نه ایسه، او بیری قیزا سویوخ دیمیش دیر و قیزیشدیرمایلا ایسهالا دوشدوسو ایچین شیفت‌لرینی دَییشه‌بیلمه‌میشدیلر.
عوذر ایسته‌مه‌یه زنگ آچان قیزی ساکینله‌ده‌رک: «اوزولمه، اصلینده خاص بیر ایش گؤرمک پیلنیم ده یوخ ایدی، حتی ایرمینجی دوغوم گونومده.» دئدی.

Read More

blog on 4 devices

شخصی وب‌سایتیمین دوغولماسی

بو سون آی‌لاردا بلکه ده سون ایل‌لرده بعضی یولداش‌لارین واسیطه‌سی ایله باش وئرن اولای‌لار قونوسوندا بیر سیرا یازی‌لاری پایلاشمیشام، آنجاق اونلارا سورکلی زحمت وئرمک بیر یانا، بعضن ده_اولابیلر_سئومه‌دیکلری حوزه‌ ده پایلاشدیغیم یازی‌لارلا اونلاری داها اینجیتمیش اولام. بو سطرله اونلارا و بوتون دانیشیق ایمکان‌لاری یارادان، دانیشیق اؤزگورلویونه اینانان اینسان‌لارا یاشایین دئیه‌رک ووردپرس و اینترنت چالیشان‌لارینا دا یورولمایاسیز دئییرم.

بئلنچی بیر ایشه باشلاماق هر زاددان چوخ، اینسانی دائیمی سرگیلنمک زوروندا قویور. شیفاهی دانیشیق‌لار هاوادا محو اولوب گئتدیکده، یازی‌لار /یازی‌لاریمیز ثبت اولوب، دییشمه‌دن، هر زامان الینه چاتان هر کسین گؤزو اؤنونده جانلانیر. شیفاهی تاریخیمیز، شیفاهی ادبیاتیمیز، شیفاهی کییاسَتیمیز و بوتون شیفاهی وارلیقلاریمیز تَبّت داغ‌لاری تک آدلیم اولسالار دا، مکتوب وارلیق‌لاریمیز آلتایین چؤل‌لری تک اونوتقانلیق ایچینده باسدیریلیر. سؤزدن یازییا گئچمک، هیجاندان دوشونجه‌یه گئچمک قدر اولاناقلی و گرکلی دیر.

Read More